مدل پارادایمی توسعه سرمایه اجتماعی در حکمرانی اسلامی با تاکید بر معارف و الگوهای ارتباطی و رفتاری امام رضا(ع)

نویسنده مسئول: زارعی، طیبه ؛

پژوهش های نوین در حکمرانی اسلامی تابستان ۱۴۰۳-شماره ۱ (‎۳۰ صفحه – از ۳۱ تا ۶۰ )

چکیده:

هدف پژوهش حاضر ارائه مدل پارادایمی توسعه سرمایه اجتماعی در حکمرانی اسلامی با تأکید بر معارف رضوی است. روش به‌کاررفته کیفی و تکنیک آن نظریه داده‌بنیاد است. جامعه آماری پژوهش خبرگان آگاه از موضوع در جوامع و ادارات علمی و آموزشی استان کرمانشاه در سال ۱۴۰۲ هستند که نمونه‌گیری از آنها به‌صورت هدفمند به ‌شیوه گلوله برفی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساخت‌یافته است. اطلاعات به‌دست‌آمده در این پژوهش با مصاحبه از ۱۶ نفر به اشباع نظری رسید و برای اطمینان بیشتر، مصاحبه‌‌ها تا نفر ۱۸ ادامه پیدا کرد. تحلیل داده‌ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. نتایج حاصل از کدگذاری باعث شکل‌گیری مقوله‌های اصلی و فرعی شامل شرایط علّی (عوامل ساختاری، عوامل دینی و عقیدتی، دانش‌پایه سرمایه اجتماعی و حکمرانی)؛ شرایط زمینه‌ای (ساختار نظام حکومتی، سازمان‌دهی فرهنگی، به‌کارگیری تعالیم دینی، الهی و رضوی)؛ شرایط مداخله‌گر (جو اجتماعی و فرهنگی، امکانات و شرایط لازم، تشابه حاکم و مردم)؛ راهبردها (حوزه و منابع قانونی، طرح و برنامه، نقشه و سند راهبردی سرمایه اجتماعی) و پیامدها (پیامدهای اولیه و ثانویه) شد. درنهایت هسته اصلی پژوهش یعنی «توسعه سرمایه اجتماعی در حکمرانی اسلامی» برساخت شد و مدل پارادایمی پژوهش که بازنمایی از شرایط و عوامل توسعه سرمایه اجتماعی در حکمرانی اسلامی است، ارائه شد. بهره‌مندی از مدل مذکور می‌تواند زمینه‌ساز توسعه سرمایه اجتماعی در حکمرانی اسلامی و افزایش مفاهمه، صلح و اقتدار و پیشرفت در سایه توجه بیشتر به معارف و الگوهای ارتباطی و رفتاری امام رضا (ع) شود.