فهم حکمرانی مطلوب با نظر به حکمرانی بد: بررسی روش حکمرانی فرعونی در بیان قرآن کریم
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان: یونس فرقانی، وحید یاوری، مجتبی امامی، اکبر سعیدی
مطالعات حکمرانی اسلامی؛ دوره و شماره: دوره ۱، شماره ۱، فروردین ۱۴۰۴
چکیده
نظریه‌ی حکمرانی خوب به عنوان یکی از آخرین نظریات مطرح در دانش مدیریت دولتی، در سازمان‌های بین‌المللی به عنوان مبنایی برای ارزیابی کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بر این نظریه، ایرادات نظری و عملی متعددی وارد شده است. در این پژوهش برای دست‌یابی به نظریه‌ای اسلامی از حکمرانی، با توجه به میزان پرداختن قرآن به حکمرانی فرعونی، سعی کردیم با ارائه‌ی تصویری از آن به‌عنوان حکمرانی بد، به مشخص‌‌شدن سوی دیگر طیف که حکمرانی خوب است، کمک کنیم. به این منظور، با بهره‌گیری از روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم، آیات مرتبط، مورد تدبر قرارگرفته و در مدل به‌دست‌آمده مشخص شد که غفلت از خداوند، بی‌توجهی به حقیقت و پیروی از منافع، به ترتیب، نگرش و رویکرد حکمرانی فرعونی در نسبت با خداوند بوده و تکذیب، عصیان، طغیان، فساد و فسق، عملکرد آن هستند. ادعای ربوبیت و استکبار نیز نگرش و رویکرد حکمرانی فرعونی در نسبت با مردم است. عملکرد آن در این بعد نیز شامل تضعیف مردم، استبداد رأی، ظلم و بی‌عدالتی، دستگاه تبلیغاتی وسیع و سرکوب مخالفان است. به همین صورت ویژگی‌هایی نظیر خداباوری، حق‌مداری، تکریم مردم، عدالت، صداقت، پای‌بندی به تعهدات، اصلاح‌گری، حفظ انسجام اجتماعی، زمینه‌سازی برای هدایت جامعه و… به عنوان ویژگی‌های حکمرانی خوب ترسیم شدند.
