تحلیل فقهی جایگاه شورا در مشروعیت‌بخشی به انتخاب حکمران اسلامی با تاکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله العالی)
نویسنده : عبداللهی، محمد اسماعیل ؛
مجله:پژوهش های فقهی مسائل مستحدثه؛ بهار و تابستان ۱۴۰۴ – شماره ۴ ISC (۲۵ صفحه – از ۹۳ تا ۱۱۷ )
چکیده:
این مقاله به بررسی جایگاه شورا در مشروعیت‌بخشی به انتخاب حکمران اسلامی از منظر آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله العالی) در نظام حکمرانی دینی می‌پردازد. مسئله اصلی پژوهش، نقش شورا در تلفیق مشروعیت الهی و مردمی در نظام سیاسی اسلام است و اینکه آیا شورا می‌تواند مبنایی برای مشروعیت حکومت اسلامی باشد یا صرفاً جنبه مقبولیتی دارد. هدف مقاله، تبیین دیدگاه مقام معظم رهبری درباره نقش مبنایی شورا در تحقق عینی حکومت اسلامی و پر کردن خلأ پژوهشی موجود در این زمینه است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع فقهی اصیل شیعه، قرآن کریم، روایات معصومین(ع)، بیانات و احکام حکومتی مقام معظم رهبری انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از منظر آیت‌الله خامنه‌ای، شورا نه تنها ابزاری برای کسب مقبولیت عمومی بلکه یکی از ارکان اساسی مشروعیت حکومت اسلامی است. ایشان بر نقش رأی مردم به عنوان شرط لازم برای تحقق عملی حکومت تأکید دارند و قلمرو شورا را فراتر از امور اجرایی دانسته و شامل انتخاب حکمران در سطح کلان حکومت نیز معرفی می‌کنند. همچنین شرایط تحقق صحیح شورا از دیدگاه ایشان شامل صلاحیت علمی، تقوا، عدالت، بینش سیاسی-اجتماعی، کارآمدی و پایبندی به ارزش‌های دینی است. نتایج پژوهش نشان‌دهنده نوآوری نظری مقام معظم رهبری در تلفیق اصول شرعی و مقتضیات اجتماعی است که موجب تقویت مشارکت عمومی مسلمانان، تضمین عدالت اجتماعی و جلوگیری از تمرکز قدرت می‌شود. این مقاله با تحلیل تطبیقی دیدگاه ایشان با سایر فقها، گامی مهم در رفع ابهامات نظری و توسعه مطالعات فقه سیاسی شیعه برداشته است.
