«مدینه فاضله» با حکمرانی مهدوی محقق می‌شود
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه ساخت تمدن نوین اسلامی نیازمند عمل به اندیشه مهدوی یا منجی‌گرایی است، گفت: در ادبیات سیاسی بر مدینه فاضله یا آرمانشهر تأکید شده و این مهم تنها از طریق تحقق حکمرانی مهدوی قابل دستیابی است.
ساخت تمدن نوین اسلامی همواره به عنوان یک الزام مطرح است و برای تحقق این مهم اندیشمندان و متفکران جهان اسلام بر اندیشه منجی‌گرایی یا اندیشه مهدویت تأکید دارند. به منظور دستیابی به این آرمان حتماً باید حکمرانی مهدوی را با تمامی ابعاد و ویژگی‌هایش مورد بررسی قرار داد.
به منظور بررسی راهکار تحقق حکمرانی مهدوی و ساخت تمدن نوین اسلامی با حجت‌الاسلام والمسلمین بهزاد زارع، استاد حوزه و دانشگاه، گفت‌وگویی با خبرگزاری ایکنا انجام داده که در ادامه می‌خوانیم.
در اندیشه مهدویت مفهوم انتظار بسیار حائز اهمیت است. نگاه سیاسی به مسئله انتظار چقدر در ساخت تمدن نوین اسلامی اثرگذار است ؟
بله انتظار یعنی امید به آینده، شوق حرکت برای رسیدن و امید به تحقق آرمان‌ها. از قدیم هم در ادبیات سیاسی واژه «مدینه فاضله» یا همان «آرمانشهر» همواره مطرح بوده و آرزوی مطلوب انسان هم رسیدن به آن بوده است.
ما معتقدیم سیر حرکت تکاملی انسان و تکاپوی بشر برای رشد و تعالی ریشه در فطرت دارد! گرچه عده‌ای سعی می‌کنند این خاستگاه فطری را که حکایت از باوری عمیق و نقشه راه روشنی دارد، خیالات بپندارند ولی در مکتب اسلام و به‌ویژه تشیع این یک تخیل و وهم نیست بلکه عین حقیقت و وعده الهی است.
شیعه معتقد است جامعه اسلامی و زندگی طیب و طاهر بر مدار تحقق ولایت الهی امکان‌پذیر است و جامعه اسلامی باید به یکدیگر بپیوندد و جوامع اسلامی را تشکیل دهند و افق چنین نگاهی به ساخت تمدن نوین اسلامی منتج خواهد شد.
در باور سیاسی شیعه نگاه کلان‌تمدنی عالم بر مدار انسانی کامل قابل تحقق است و انسان کامل همان گمشده بشریت است و معتقدیم آن وجود شریف امام معصوم علیهم السلام، آخرین ذخیره الهی و ضامن هدایت بشر، یعنی امام زمان (عج) کامل‌ترین انسان است. لذا مهدویت و انتظار، شاکله‌های اصلی نگاه تمدنی ما را برای حرکت به سمت مدینه فاضله اسلامی تشکیل می‌دهند.
البته این حقیقت هم در بشر خاستگاه فطری دارد و هم در همه ادیان الهی وعده داده شده اما درگذر زمان از طرفی به علت کثرت گناه بعضاً جنبه فطری آن در انسان‌ها کم‌نگ شده و از طرفی بر اثر تحریف در منابع دینی سایر ادیان موضوع به انحراف رفته است.
ویژگی‌ها و ابعاد حکمرانی مهدوی را تشریح بفرمایید؟
حکمرانی مهدوی مبتنی بر مدار توحید (همه از خدائیم و به سوی او بازمی‌گردیم) است و غایت آن رشد و کمال و تعالی معنوی بشر تا رسیدن به سعادت ابدی است. لذا در حکمرانی مهدوی همه جهت‌گیری‌ها برای تأمین و تحقق چنین هدف متعالی است.
مثلاً لازمه سعادت انسان طهارت و پاکی است و هیچ وقت با آلودگی‌ها سعادت و تعالی روحی و معنوی انسان قابل دستیابی نیست و برای ایجاد چنین جامعه‌ای، حکمرانی باید براساس یک نقشه راه دینی پویا باشد که آن نیز همین شریعت الهی است که به تدریج کامل شده و حتماً علمدار و راهبر قابلی باید داشته باشد که وجود شریف امام زمان(عج) را می‌توان همان راهبر و علمدار دانست.
متأسفانه شیاطین عالم سعی دارند چنین القا کنند که هدف از زندگی در لذت‌های صرفاً مادی خلاصه می‌شود و تمام تلاش خود را مبتنی بر حکمرانی زور، قلدری و معطوف به ایجاد آلودگی‌ها در جهان کرده‌اند.
تمایزات و تشابهات حکمرانی مهدوی با حکمرانی علوی چیست؟ یا اینکه آیا می‌توان حکمرانی مهدوی را در امتداد حکمرانی علوی دانست؟
حکمرانی مهدوی همان حکمرانی علوی است چراکه هر دو نوع حکمرانی مبتنی بر نظام توحیدی هستند با این تفاوت که در حکمرانی مهدوی همه اقتضائات جدید انسان مانند رشد جوامع و تجربه لحاظ شده است. به بیان ساده‌تر و امروزی حکمرانی مهدوی نسخه به‌روزرسانی شده حکمرانی علوی است.
باور توحیدی، سنت‌های الهی و اصول و ارزش‌ها تغیرناپذیرند و اینها همان اشتراکات ثابت و پایدار برای هدایت هستند اما بشر در گذر زمان حقایق فراوانی را تجربه کرده و می‌کند و هم متناسب با این تجربه نیازهای جدیدی را پیدا کرده و می‌کند. پس مبتنی براین حقایق باید نسخه حکمرانی توحیدی به‌روزرسانی شود و در نتیجه ما به این نوع حکمرانی به‌روز شده «حکمرانی مهدوی» می‌گوییم.
چقدر مفهوم انتظار بر وحدت و یکپارچگی جامعه اسلامی به ویژه جامعه شیعه اثرگذار است؟
مفهوم انتظار نه تنها شاکله اصلی وحدت در جامعه شیعه و جوامع اسلامی بلکه جان‌مایه اصلی وحدت بین کل ادیان و کل بشریت است؛ چراکه اعتقاد به منجی ریشه در فطرت انسان دارد و هم در تمام ادیان توحیدی وعده داده شده و به همین دلیل تحقق عدالت گمشده بشر است و محقق شدن این مهم راهی غیر از ظهور منجی ندارد. مهدویت و انتظار خاستگاه مشترک ادیان و انسان‌هاست و می‌تواند بهترین و واقعی‌ترین دلیل برای وحدت باشد. البته اینکه می‌گوییم ادیان الهی منظور در حقیقت ادیان هم‌عرض نیست چرا که نسخه هدایت بشر امروز اسلام است اما هدف همه ادیان هدایت و سعادت بشر بوده اما متناسب با رشد و نبوغ بشری به تدریج کامل شده‌اند.
منبع: خبرگزاری ایکنا
