مدیران امروز شیوه حکمرانی را از سبک زندگی پیامبر اسلام بیاموزند
یک استاد دانشگاه با تاکید بر اهمیت پیروی از سیره اخلاقی و مدیریتی پیامبر اسلام (ص) گفت: انتخاب مدیران بر اساس شایستگی، تخصص و اخلاق نه تنها راهکار جلوگیری از یاس اجتماعی است بلکه تضمینی برای اعتلای جامعه و حفظ ارزش‌های دین و اخلاق است که رعایت مفاد این اصول می‌تواند آرامش روانی جامعه را افزایش داده و حقوق و معیشت مردم را به بهترین نحو تأمین کند.
سیدمعصوم باقرپور چمازی استاد دانشگاه در گفت‌وگویی، با تاکید بر اینکه مدیران و کارگزاران از مشی اخلاقی و مدیریتی پیامبراسلام (ص) درس بگیرند، اظهار کرد: منش اخلاقی حضرت رسول الله(ص) امروز معیار و مدل اخلاقی برای همه مدیران و کارگزاران باید باشد.وی افزود: پیامبر اکرم (ص) تاثیرگذارترین فرستاده به حق در انجام رسالت خطیر اخلاقی در جامعه خود است که امروز نباید فقط در قالب شعار، همایش‌ها و نشست‌ها محصور شود بلکه این سیره باید از سوی همگان به‌ویژه مسؤولان در رفتارهای اجتماعی و سیاسی تبلور پیدا کند.این استاد دانشگاه بیان کرد: امروز نیازمند روش‌شناسی مدل اخلاقی پیامبر اکرم (ص) در کاربست سبک مدیریتی هستیم.دکترای علوم و معارف نهج‌البلاغه اضافه کرد: در واقع رفتارشناسی در سیره نبوی، مبنای بسیاری از مناسبات اجتماعی، خانوادگی، سیاسی و مدیریتی است و ای بسا رمز موفقیت آن حضرت در مدت زمان رسالت، برپایه« تالیف قلوب» بوده است و با تکیه بر همین عامل جامعه عصر خود را دگرگون کردند.
این کارشناس مذهبی اضافه کرد: به تعبیر قرآن کریم در سوره آل عمران (فبما رحمه من الله لنت لهم ولوکنت فظا غلیظ القلب لانفظوا من حولک) ناظر بر یک جذبه تمام عیار اخلاقی است که نه تنها با نیکان حتی بدخواهان و زشت‌گویان نیز تحت تاثیر این زیبایی‌های اخلاقی ایشان قرار می‌گرفتند.باقرپور افزود: در واقع پیامبر (ص) ماموریت داشتند مردم را به لحاظ اخلاقی رشد دهند، مردمی که مرتکب صفات زشت اخلاقی بودند و تحمل پذیرش و درک حقیقت را نداشتند و دچار جهالت و سفاهت بودند.وی ادامه داد: ایشان با رویکرد روان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه عصر خویش، چنان تحول عمیقی در فهم و درک حقایق اسلام ایجاد کردند که آنها را جذب اسلام می‌کردند.این استاد دانشگاه بیان کرد: از جمله ویژگی‌هایی که می‌شود به شخصیت اخلاقی حضرت را عمیق شد، انتقام نگرفتن در امور شخصی و غضب برای خدا، امید دادن مردم، انجام کار برای رضای خدا و نه برای تظاهر و تجاهر، تکریم فقرا و نیازمندان، توجه به امور معیشت مردم، ضرورت پاسداشت احکام الهی و اصول اخلاقی، جدیت در اجرای قانون و عدالت‌ورزی، عدم تبعیض و رفتار مساوی با مردم حتی در نگاه کردن، پرهیز از جدال با مردم، عدم تجسس در امور شخصی و خصوصی مردم، بلندنگری و بزرگ طبعی در زندگی اجتماعی از جمله مولفه‌های اجتماعی در بارور کردن و تقویت روح انسانی آن حضرت بوده است.
دکترای علوم و معارف نهج‌البلاغه تصریح کرد: در حوزه مدیریتی پیامبر (ص) با برخورداری از سعه وجودی در برابر ناملایمات، خطاهای دیگران را با گذشت تحمل می‌کردند، با وجود همه زخم زبان‌ها، کینه‌توزی‌ها، آزار روحی و جسمی و تحمل شدیدترین رفتارهای ناروا از جمله شکستن دندان حضرت در جنگ احد با مناعت وجودی خود، سلم و حلم پیشه کرد و به‌خاطر خود خشمگین نمی‌شد بلکه آنجا که هتک حرمت خدا می‌شد باصلابت و شجاعت می‌ایستاد و با کسی واهمه نداشت.این کارشناس مذهبی با اعلام اینکه نکته دیگر در مشی مدیریتی و حکمرانی حضرت شایسته‌سنجی در مسوولیت‌ها بوده است، اضافه کرد: پیامبر معیار انتخاب نیروها را براساس شایستگی و لیاقت می‌دانست و به هیچ عنوان بر پایه دوستی، گروه، طایفه و جناح‌بندی‌های سیاسی رفتار نمی‌کرد و همواره با تکیه بر مبانی اخلاقی، تخصص، تجربه، توانمندی، پاک دستی، پیشینه خانوادگی، ایمان، امانت‌داری ،مدیران رابرمی‌گزید؛ چراکه معتقد بود چنانچه ناشایستگان بر مصدر امور قرارگیرند خیر و برکت را می‌برند، پیوندهای مردمان رامی‌گسلند، بیت‌المال را حیف ومیل می‌کنند و گروهی را بر گروهی به ناحق مقدم می‌دارند و سیره و سنت مرا به تعطیلی می‌کشانند.
باقرپور با تاکید بر اینکه رعایت اهلیت در انتخاب افراد و معیار شایسته‌سنجی در مدیریت از منظر نبوی، بسیار مهم است، اظهار کرد: امروزه از وظایف حساس در این برهه است که اساسا جناح سالاری به‌جای شایسته سالاری در مناصب مدیریتی مغایر باسیره حکمرانی حضرت است و زدوبندهای سیاسی با پرهیز از رعایت اخلاق‌مداری و شایسته‌سنجی وبدون معیارگرایی در عزل و نصب‌های مدیریتی آفات مدیریتی است که متاسفانه مردم قربانی این نگاه غلط سیاسی کاری و پیروی ازحب و بغض سیاسی می‌شوند.وی با اعلام اینکه پیامبر اسلام در انتخاب مدیران با دقت نظر بالایی رفتار می‌کرد، اظهار کرد: ایشان هیچ‌گاه تحت فشار گروه‌ها و طوایف سیاسی قرار نمی‌گرفت و همواره نگاه توحیدی و معرفتی را محور و مبنای انتخاب خود قرار می‌داد، آن حضرت در کلامی تکان‌دهنده هشدار می‌دهد، هرکس مسوولیتی را در جامعه اسلامی به کار گیرد؛ درحالی‌که یقین بدارد از اولایق‌تر هم بودند و عالم ترازاو به کتاب خدا و سنت پیامبر وجود داشت اما او را انتخاب کردند به خدا و رسول خدا و همه مردم، خیانت کرده است.( جامع الصغیر،ج ۱،ص ۴۵۵)
دکترای علوم و معارف نهج‌البلاغه خاطرنشان کرد: باید قوی‌ترین افراد در منصب اداره امور مردم از نگاه حضرت، انتخاب شوند که مدبرترین، شجاع‌ترین و عالم‌ترین افراد در مسائل دین باشند.این کارشناس مذهبی تصریح کرد: براساس این مکتب فکری و اعتقادی پیامبر اسلام (ص) باید در انتخاب،نخبه‌گزینی داشت و پارادایم سنجه‌ارزشی، علمی، عقیدتی، تدبیر و تسهیل‌سازی در کار مردم، اجتناب از قضاوت‌های احساسی در مدیریت‌ها، عقلانیت، در نظر گرفتن کرامت مردم، اعتدال و میانه‌روی در کار، صیانت از بیت‌المال، پرهیز از جوّ‌زدگی در مدیریت‌ها، عدم استقبال از افراد متملق و میدان ندادن به چاپلوسان، شجاعت در امور و جولان ندادن به ترسوها و مشورت نکردن با افراد حسود و ترسو در کار، عدم افراط و تفریط در کار و ذوق‌زدگی در پذیرش مسوولیت، ایجاد جوّ خفقان در مدیریت و اجازه ندادن به نقد منصفانه و دلسوزانه در امور از مهم‌ترین خصیصه‌ها و سنجه‌های مدیریتی و حکمرانی است که باید به آن توجه شود.
باقرپور خاطرنشان کرد: ای بسا اگر این هشدارهای سبک مدیریت نبوی جدی گرفته نشود، یاس و ناامیدی در درون جامعه فراگیر می‌شود و ارزش‌های اخلاقی و دینی رنگ می‌بازد و به‌جای توجه به اصول به تشریفات پرداخته می‌شود و اخلاق وحق وحقوق به غفلت گراییده خواهدشد.وی یادآور شد: با عملیاتی کردن این گونه شاخص‌ها، دین و دین‌داری تبلور می‌یابد و مردم امیدوار می‌شوند و سنت‌های نبوی در جامعه رواج می‌یابد و حقوق انسان‌ها زنده می‌شود و عزت در جامعه پدیدار می‌شود.این استاد دانشگاه تصریح کرد: امروز در شرایطی زیست می‌کنیم که مردم ما صبورانه با متانت و نجابت از پیچ‌های سخت زندگی، عبور می‌کنند و با اعتقاد به تاب‌آوری اجتماعی به‌منظور حفظ و صیانت از باورها و ارزش‌های دینی، مرارت‌ها را به جان خریده و اجازه تعرض دشمنان معاند را به این سرزمین نمی‌دهند اما شایسته است مسوولان و کارگزاران به تاسی از سبک زندگی نبوی، به معیشت مردم اهتمام مجدانه ورزند و تامین معاش را از ضروریات و اهم اهداف حکمرانی بدانند، لذا این مهم به معنای نفی و یا نادیده گرفتن احکام الهی و حدود و ثغور قوانین الهی نیست و نخواهد بود.
این کارشناس مذهبی یادآور شد: یکی از این حدود الهی مقوله مهم حجاب و عفاف است که فارغ از هرگونه نگاه و گرایش سیاسی با رویکرد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی توام با نگاه ایجابی در مجال و ظرف خود، می‌تواند باعث استحکام مبانی خانواده و تحکیم باورهای درونی مردم شود و با استناد به آیه ۵۹ سوره احزاب، فضای آرام و امن را برای عاملان آن فراهم سازد تا منجر به اذیت و آزار روانی ازسوی افراد نااهل و فاسق در جامعه نشوند.باقرپور خاطرنشان کرد: از مصادیق و جلوه‌های معنویت درمانی در عصر حاضر که سبب آرامش و امنیت روانی مردم جامعه می‌شود، رعایت همین موضوع است که زمینه‌ساز التیام و پیوند عمیق روانی خانواده‌ها و همه آحاد جامعه خواهد شد؛ لذا در چنین شرایط حساس باید با اتخاذ تدابیر حکمرانی به ایجاد آرامش مردم در فضای جامعه کمک کرد.
منبع: خبرگزاری فارس
