تبیین بازتاب مولفه های فرهنگی حکمرانی اسلامی در کتب درسی دوره ابتدایی 

نویسنده مسئول: برادران کاشانی، زهرا ؛

نویسنده: باغدار دلگشا، علی ؛

مطالعات علوم انسانی و اسلامی تابستان ۱۴۰۳ – شماره ۱ (‎۳۹ صفحه – از ۱۹۳ تا ۲۳۱ )

چکیده:

حکمرانی اسلامی به‌مثابه یک ایده تلاش دارد با پیوند میان حکومت‌داری با هویت دینی که تمدن‌ساز است، مدلی کارآمد و اثرگذار در شیوه حکمرانی ارائه کند. نخستین نمونه‌های ایده حکمرانی دینی را در سیره نبوی و پس از آن در دوران حکمرانی امام علی(ع) می‌توان مشاهده کرد. طرح بحث حکمرانی مرتبط با هویت دینی در تاریخ معاصر ایران در دوران مشروطه مورد توجه قرار گرفت و بعدها با استقرار نظام جمهوری اسلامی، عینیت اولیه خود را نمایان کرد. ایده حکمرانی اسلامی همانند هر ایده سیاسی ـ اجتماعی‌‌ مؤلفه‌های فرهنگی نیز دارد. پژوهش حاضر با روش کیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل ‌محتوا با تکیه بر برشماری غیرگزینشی منابع درسی دوره دبستان (کتب درسی هدیه‌های آسمانی و مطالعات ‌اجتماعی) در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که کدام مؤلفه‌های فرهنگی حکمرانی اسلامی در کتب درسی مقطع دبستان بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند؟ همچنین، برای اثرگذاری روایات این کتب در فرایند جامعه‌پذیر کردن دانش‌آموزان، کدام محورها نیازمند بازنگری هستند؟ هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی سطح بازتعریف مؤلفه‌های فرهنگی در کتب آموزشی مقطع دبستان هستند. نتیجه پژوهش حاضر نیز نشان می‌دهد مباحثی مانند هویت اسلامی ـ ایرانی، علل داخلی افول تمدن اسلامی، معرفی الگوی عناصر ساختار پیشین از تاریخ صدر اسلام و معرفی مفهوم جهاد تبیین، ازجمله مواردی هستند که نیازمند بازنگری و توجه بیشتر در منابع درسی مقطع دبستان می‌باشند.